Goat farming business in marathi- शेळीपाळन व्यवसाय बद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घ्या.
Goat farming business in marathi.

GOAT FARMING BUSINESS IN MARATHI – शेळी ही देवाची एक अद्भुत निर्मिती आहे, जी अतिशय गोंडस आणि बहु उपयोगी आहे. महाराष्ट्र सरकारच्या अहवालानुसार, आपल्या देशात सुमारे 12 कोटी शेळ्या आहेत , जे जगातील एकूण शेळ्यांच्या लोकसंख्येच्या 20% आहे . भारतात पशुपालन व्यवसाय फार पूर्वीपासून चालत आलेला आहे. आणि आजही लोक इंटरनेटवर goat farming business in marathi शोधत आहेत.
शेळी हा एक साधा, कोणत्याही वातावरणात सहज जुळवून घेणारा लहान प्राणी आहे, ज्याच्या राहणीमान आणि खाण्याच्या सवयी देखील चांगल्या आहेत. आज सरकार शेळीपालनासाठी योजना राबवत आहे आणि प्रशिक्षणही देत आहे, त्याशिवाय शेळीपालन व्यवसायासाठी कर्जही देत आहे .
बकरी पालन कसे करावे – या लेखात, आपण शेळीपालन व्यवसायावर तपशीलवार चर्चा करू आणि व्यवसाय सुरू करण्याशी संबंधित संपूर्ण माहिती मिळवू.
शेळीपालन व्यवसाय हा असा व्यवसाय आहे जो कमी गुंतवणुकीने सुरू होतो आणि जास्त नफा देतो. शेळीपालन हा एक बहुउद्देशीय व्यवसाय आहे, जो मानवासाठी तसेच पर्यावरणासाठी फायदेशीर आहे. पाहिलं तर अन्न-पाणी, राहण्याची व्यवस्था यामुळे इतर पशुपालनाचा व्यवसाय खूप महाग आहे. परंतु शेळीपालन व्यवसाय हा स्वस्त आणि टिकाऊ व्यवसाय आहे.
त्यात अनेक फायदे दिसतात, जसे की-
- दुध चा व्यवसाय
- मांस व्यवसाय
- ऊन व खाल
- खताचा व्यवसाय,
हे पण वाचा :

Poultry Farm Business Plan : पोल्ट्री फार्म व्यवसाय योजना 2023 गुंतवणूक, नफा, अनुदान आणि फायदे.
शेळीपालन व्यवसायाची मागणी किंवा व्याप्ती
Goat farming business in marathi- शेळीपालन व्यवसाय योजना जाणून घेण्यापूर्वी हे जाणून घेतले पाहिजे की शेळीपालन व्यवसायाचे फायदे काय आहेत आणि भविष्यात हा व्यवसाय कसा चालेल याचा अर्थ शेळीपालन व्यवसायाची भविष्यातील व्याप्ती काय असेल ?
जसे मी तुम्हाला आधी सांगितले होते की शेळीपालन व्यवसाय योजना अशी आहे की शेळीपालन हा एक बहुउद्देशीय व्यवसाय आहे , आणि इतर पशुपालन व्यवसायापेक्षा तो खूप चांगला व्यवसाय आहे. शेळीपालनातून तुम्ही चांगली कमाई करू शकता. संपूर्ण जगाच्या एकूण शेळ्यांच्या लोकसंख्येपैकी 20% शेळ्या भारतात आहेत, जी खूप मोठी संख्या आहे.
शेळीपालन व्यवसायाचे फायदे
- शेळीपालनात खाण्यापिण्यात कमी खर्च येतो,
- शेळ्यांच्या आरोग्यावर फारसा खर्च होत नाही,
- शेळीच्या मांसाला जास्त मागणी आहे,
- ईदच्या दिवशी बकऱ्यांना मोठी मागणी असते.
- शेळीचे दूध खूप फायदेशीर आहे,
- हा व्यवसाय तुम्ही छोट्या ठिकाणी करू शकता,
- व्यवसायात जास्त श्रमाची गरज नाही.
- कमी खर्चात तुम्ही हा व्यवसाय सुरू करू शकता,
- व्यावसायिक शेळीपालनातून चांगले उत्पन्न मिळते,
- याच्या केसांची मागणीही बाजारात खूप आहे.
- एक शेळी एकाच वेळी 1, 2 किंवा 3 मुलांना जन्म देते.
- शेळीचा शोध कोलेस्ट्रॉल मुक्त आहे, जो आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे,
- शेळ्यांच्या राहण्यासाठी चांगले आणि महागडे शेड बनवण्याची गरज नाही.
- थोड्या माहितीसह, आपण शेळीपालन व्यवसाय सुरू करू शकता आणि एक ब्रँड बनवू शकता.
शेळीपालन व्यवसाय गुंतवणूक
Goat farming business in marathi – शेळीपालन व्यवसाय अतिशय चांगला आणि कमी खर्चाचा आहे. मात्र हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी एकदाच मोठी रक्कम गुंतवावी लागते. आणि त्यानंतर खाण्यापिण्याशिवाय फारसा खर्च होत नाही.
पाहिल्यास हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किमान चार ते पाच लाख रुपये लागतील. हा खर्च प्रामुख्याने सुरुवातीच्या शेळ्या खरेदी, शेड बांधणे, शेळ्यांसाठी चारा खरेदी आणि मजुरीच्या खर्चात येतो. परंतु व्यवसायातून भरपूर नफाही मिळू शकतो.
व्यवसाय शेळीपालन प्रकल्प अहवाल विनामूल्य डाउनलोडची किंमत शेळ्यांच्या संख्येवर अवलंबून असते याची नोंद घ्या. येथे आपण शेळ्यांच्या 1 युनिटची एकूण किंमत मोजली आहे-
- एका शेळीचे वजन साधारणपणे 25 किलो असते, त्यामुळे 300 रुपये प्रति किलो दराने ते 7,500 रुपये असेल.
- त्याचप्रमाणे, 30 किलोच्या शेळीसाठी 7,500 रुपये (250 प्रति किलो) किंमत असेल.
- आता एका युनिटमध्ये एकूण 50 शेळ्या आणि 2 शेळ्या आहेत, त्यामुळे एकूण किंमत खालीलप्रमाणे असेल.
50 शेळ्यांची किंमत | 3.75 लाख रु |
2 शेळ्यांची किंमत | 15,000 रु |
एकूण किंमत | 3.90 लाख रु |
याशिवाय मजूर आणि राहण्याचा आणि जेवणाचा खर्चही समाविष्ट आहे. अशाप्रकारे 50 शेळ्या पालनासाठी 5 ते 6 लाख रुपये लागणार आहेत.
शेळीपालन व्यवसाय कसा सुरू करावा संपूर्ण प्रक्रिया


अनेकांना शेळीपालन प्रकल्प अहवाल पीडीएफ हिंदीमध्ये जाणून घ्यायचा आहे की शेळी फार्म कसे सुरू करावे म्हणूनच शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्याची प्रक्रिया आम्ही तुमच्यासोबत शेअर करत आहोत.
#1. शेळीपालन क्षेत्र
हा व्यवसाय सहसा ग्रामीण भागात दिसून येतो, जो सहसा वैयक्तिक आणि आर्थिक गरजांसाठी घरांमध्ये केला जातो. पाहिले तर हा व्यवसाय दोन पातळ्यांवर करता येतो.
लहान प्रमाणात
अल्प प्रमाणात शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किमान 40 चौरस फूट जागा आवश्यक आहे. कारण शेळ्यांना कळपात राहायला आवडते. तर 4 ते 5 शेळ्या एकत्र ठेवण्यासाठी जागा लागते.
मोठ्या प्रमाणावर
करी पालन की जानकरी- जर तुम्ही हा व्यवसाय शेळीपालन व्यवसाय योजना मोठ्या प्रमाणावर करत असाल तर तुम्हाला 1000 चौरस फूट जागा आवश्यक आहे. मोठ्या प्रमाणावर शेळीपालनाला शेळीपालन व्यवसाय म्हणतात . या व्यवसायात, आपल्याकडे चराईसाठी एक मोठे क्षेत्र असावे, जेथे झाडे आणि वनस्पतींचे प्रमाण पुरेसे असेल. याशिवाय ही जागा शहरापासून दूर असावी.
शेळीपालनात एका शेळीसाठी 20 चौरस फूट जागा लागते. या आधारावर…
50 शेळ्यांसाठी | 1000 चौरस फूट |
दोन शेळ्यांसाठी | 40 चौरस फूट |
100 मेमनोसाठी | 500 चौ.फू |
एकूण जागा | १५४० चौरस फूट |
#२. एक शेड बांधा
शेळीपालन व्यवसाय नफा ना तोटा याविषयी सांगायचे तर शेड बांधणे अत्यंत आवश्यक आहे, जेणेकरून जास्तीत जास्त शेळ्यांचे पालन सहज करता येईल. ते कोरडे गवत, तार, कथील, लाकूड आणि विटा इत्यादींनी बांधले पाहिजे.
शेड बांधण्यासाठी काही महत्वाच्या गोष्टी
- शेडची उंची किमान 10 फूट असावी.
- शेडची भिंत जाळीदार असावी आणि 10 इंच जाड किंवा छोटी भिंत नसावी.
- ते जमिनीच्या खालच्या पृष्ठभागावर उतार असले पाहिजे जेणेकरून मलमूत्र आणि मूत्र सहज वाहू शकेल.
- त्याभोवती सीमाभिंत असावी.
- शेडचे छत एस्बेस्टोस शीटचे असावे.
- शेळ्या, शेळ्या आणि मुलांसाठी शेडचे तीन भाग करा.
- शेडचे वातावरण चांगले राहावे यासाठी बाउंड्री वॉलच्या आत चहूबाजूंनी झाडे आणि रोपे लावण्याची खात्री करा.
#३. शेळीच्या जातीची निवड
भारत देशात शेळ्यांच्या 20 जाती स्थापन केल्या आहेत , ज्या वेगवेगळ्या वातावरणाशी जुळवून घेतात. शेळी विकत घेण्यासाठी जातीची निवड करताना तुमच्या व्यवसायाच्या ठिकाणच्या वातावरणाला अनुकूल अशी शेळीची जात निवडा. अन्यथा तुमच्या सर्व शेळ्या आजारी पडून मरतील.
उदाहरणार्थ , राजस्थानमधील सिरोही, बीटल, सोजत जाती , पश्चिम बंगालमध्ये ब्लॅक बंगाल जाती आणि उत्तर प्रदेशात बारबारी आणि जमुनापारी जाती खूप लोकप्रिय आहेत. याशिवाय भारतातील प्रमुख जातींबद्दल बोलायचे झाले तर उस्मानाबादी शेळी, जमुनापारी, बीटल, शिरोई आणि आफ्रिकन डुक्कर अधिक उपयुक्त मानले जातात.
#४. शेळ्यांना चारा – खाद्य व पाण्याची व्यवस्था
How to start goat farming in marathi – ही चांगली गोष्ट आहे की शेळ्यांचा मुख्य आहार हिरवी पाने आणि हिरवे गवत आहे. जर तुमच्याकडे शेती असेल तर तुमचा खर्च खूप कमी होईल. याशिवाय तुम्ही शेळ्यांना सार्डिन आणि कोंडा खाऊ शकता. शेळ्या चरण्यासाठी योग्य जागा नसल्यास दिवसातून तीन वेळा एकाच ठिकाणी अन्न द्यावे.
हे पण वाचा :




Fish Farming Information in marathi: मत्स्यपालन व्यवसाय कसा करावा ? खर्च ,नफा सविस्तर माहिती.
शेळ्यांचे रोग प्रतिबंधक – लसीकरण
goat farming business in marathi – आजकाल शेळ्यांवरील रोगांचे प्रमाणही वाढत आहे, त्यामुळे शेळ्यांची देखभाल करताना रोगांना प्रतिबंध करणे आवश्यक आहे. जसे-
- पाय आणि तोंडाचे आजार ( FMD) : हा आजार पाय आणि तोंडाशी संबंधित आहे, ज्यासाठी FMD लस दिली जाते. ही लस शेळ्यांना 3 ते 4 महिने वयाच्या आणि त्यानंतर दर 6 महिन्यांनी दिली जाते.
- शेळी प्लेग ( पीपीआर): हा एक अतिशय जीवघेणा रोग आहे, ज्यामुळे शेळ्या मोठ्या प्रमाणात आजारी पडतात. हा आजार टाळण्यासाठी पीपीआर लस चार महिने वयाच्या आणि त्यानंतर दर चार वर्षांनी दिली जाते.
- गोट पॉक्स : हा देखील एक अतिशय धोकादायक आजार आहे, याला प्रतिबंध करण्यासाठी 3 ते 4 महिने वयाच्या लसीकरण केले जाते. त्यानंतर ही लस दरवर्षी द्यावी लागते.
- हेमोरेजिक सेप्टिसीमिया ( HS): हा रोग फारसा धोकादायक नाही, परंतु तरीही शेळ्यांना हानी पोहोचवते. त्यामुळे वयाच्या 3 ते 6 महिन्यांतही ही लस द्यावी आणि त्यानंतर दरवर्षी ही लस द्यावी. पावसाळ्यापूर्वी ही लस देणे चांगले.
- अँथ्रॅक्स रोग : हा रोग शेळ्यांमध्ये तसेच माणसांमध्ये पसरतो, त्यामुळे त्यावर उपचार आवश्यक आहेत. त्याची लस 4 ते 6 महिने वयाच्या आणि नंतर दरवर्षी लावावी.
फार्म सेटअप खर्च
goat farming business in marathi- शेळीपालन कसे सुरू करावे- शेळीपालन व्यवसायाच्या एकूण खर्चाचा तपशील आम्ही आधीच दिला आहे. व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, सर्व खर्चाचा विचार करा आणि व्यवसाय योजना बनवा, त्यानंतर व्यवसाय सुरू करा.
सध्या, सरकार कामधेनू डेअरी योजना , पशु विमा योजना इत्यादी शेती आणि पशुपालनाला चालना देण्यासाठी शेळीपालन नफा कॅल्क्युलेटर योजना चालवत आहे. त्याचप्रमाणे, तुम्ही तुमच्या राज्यातील सरकारी योजना शोधून देखील लाभ घेऊ शकता. म्हणून, व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी, उपयुक्त योजना देखील शोधा.
शेळीपालन व्यवसाय नोंदणी
शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सरकारी नोंदणी आवश्यक आहे . यामुळे तुम्हाला भविष्यात सरकारी योजनांचा लाभही मिळेल.
- त्याची नोंदणी अधिकृत वेबसाइट “udyogaadhar.gov.in” वर ऑनलाइन केली जाऊ शकते.
- येथे आधार क्रमांक आणि नाव द्यावे लागेल.
- यानंतर, ‘Validate Aadhaar’ वर क्लिक करा आणि थंब किंवा OTP ने व्हेरिफाय करा.
- आता तुम्हाला तुमचे नाव, कंपनीचे नाव आणि पत्ता, जिल्हा, पिन कोड, मोबाईल नंबर, व्यवसाय ईमेल, बँक माहिती, एनआयसी कोड इ.
- त्यानंतर कॅप्चा कोड टाकून फॉर्म सबमिट करा.
- नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर, MSME द्वारे एक प्रमाणपत्र जारी केले जाईल, ज्याची प्रिंट काढून कार्यालयात ठेवता येईल.
शेळीपालन प्रशिक्षण
Goat farming business in marathi- कोणताही व्यवसाय सुरू करण्यासाठी व्यवसायाशी संबंधित संपूर्ण माहिती असणे आवश्यक आहे. नकळत व्यवसाय सुरू केल्यास काही महिन्यांतच हा व्यवसाय तोट्यात जाऊ शकतो.
म्हणूनच व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी प्रशिक्षण घ्या. तुम्ही भारतातील अनेक संस्थांमधून शेळीपालनाचे प्रशिक्षण घेऊ शकता. हे प्रशिक्षण तुम्ही ऑनलाइनही घेऊ शकता. 6 ते 15 हजार रुपयांमध्ये तुम्ही प्रशिक्षण घेऊ शकता. “http://www.cirg.res.in/” वेबसाइटवर शेळीपालन व्यवसाय सुरू करण्याबाबत संपूर्ण माहिती मिळू शकते.
शेळीपालन सुरू करण्याची खबरदारी
Goat farming business in marathi – सुरू करताना काही खबरदारी घेणे आवश्यक आहे , जसे की-
- वेळोवेळी आंघोळ करणे,
- शेडमध्ये थंड पिण्याच्या पाण्याची सोय ठेवा,
- कुत्र्यांपासून शेळ्यांचे रक्षण करा,
- शहरी प्रदूषण आणि वन्य प्राण्यांपासून व्यवसाय सुरक्षित असावा,
- शेड स्वच्छ ठेवण्याची खात्री करा आणि ते नियमित अंतराने धुत रहा.
- शेळ्यांना निरोगी ठेवण्यासाठी वेळोवेळी लसीकरण करून घ्या.
- ‘अल्बेंडाझोल’ गोळी शेळ्यांना वेळोवेळी चाऱ्यासोबत द्यावी, त्यामुळे पोटातील जंत मरतात.
- शेळ्यांनी चघळले नाही तर डॉक्टरांकडून तपासणी करून घ्या.
शेळीपालन व्यवसाय-बिजनेस मार्केटिंग
Goat farming business in marathi- ईदच्या मुहूर्तावर बकऱ्यांना सर्वाधिक मागणी असते, त्यामुळे ईदपूर्वी पूर्ण तयारी करा जेणेकरून जास्त नफा कमावता येईल. अशा प्रकारे तुम्हाला बिझनेस मार्केटिंगची तयारी करावी लागेल.
निष्कर्ष:
जर तुम्ही goat farming business in marathi सुरू करण्याचा विचार करत असाल , तर तुम्ही प्रशिक्षण केंद्रातून प्रशिक्षण घेतले पाहिजे. याच्या मदतीने तुम्हाला शेळीपालनाची सर्व छोटी-मोठी माहिती मिळेल आणि व्यवसाय यशस्वी होण्याची शक्यता वाढेल. हा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी शेळीपालन व्यवसाय योजना निश्चित करा.
अशा प्रकारे तुम्ही शेळीपालन व्यवसाय सुरू करून चांगला नफा मिळवू शकता.




Home Page | Click Here |
ग्रुप जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा : | Click Here |