पनीर बनवण्याचा व्यवसाय देखील चांगल्या कमाईचा स्रोत असू शकतो.

पनीर बनवणे म्हणजे पनीरची कोणतीही डिश बनवणे नव्हे तर दुधापासून कच्चे पनीर तयार करणे. होय, पनीर नावाच्या या अत्यावश्यक दुग्धजन्य पदार्थाबद्दल क्वचितच कोणी अज्ञान  असेल. तसे, त्यापैकी बहुतेकांना विविध पदार्थ आवडतात. भारतीय घरांमध्ये अजूनही अशी प्रथा आहे की, पाहुणे आले की त्याच्यासाठी मांस, मासे  वगैरे बनवले जाते, पण पाहुणे मांसाहारी नसतो, अशा परिस्थितीत त्याच्यासाठी पनीरची काही तरी डिश बनवली जाते.

भारतासारख्या विस्तीर्ण देशात पनीर खाणाऱ्या लोकांची कमतरता नसल्याने ते बनवण्याच्या व्यवसायाबद्दल बोलणे खूप महत्त्वाचे आहे. जर आपण पनीरबद्दल बोललो तर, दुधापासून बनवलेले उत्पादन आहे, त्यात प्रथिने मुबलक प्रमाणात असतात, त्यासोबतच भारतीय समाजात, विशेषतः ग्रामीण भागात ते एक विशेष अन्न म्हणून ओळखले जाते. हेच कारण आहे की लोक त्यांच्या पाहुण्यांसाठी देखील याचा वापर करतात.

पनीर म्हणजे काय?

चीज बनवण्याची प्रक्रिया समजून घेण्यापूर्वी, आपल्याला चीज समजून घेणे आवश्यक आहे, हे एक दक्षिण आशियाई प्रकारचे मऊ चीज आहे जे ऍसिड आणि दूध एकत्र गरम करून मिळते. हे भारतातील एक अतिशय लोकप्रिय स्वदेशी दुग्धजन्य पदार्थ आहे आणि मऊ चीजच्या अनपेस्ट्युराइज्ड प्रकारासारखे आहे. हे विविध खाद्यपदार्थ आणि स्नॅक्स इत्यादी म्हणून देखील वापरले जाते.

पनीर बनवण्याची पद्धत अतिशय सोपी आणि लोकप्रिय आहे, त्यामुळे आजही भारतातील पनीरशी संबंधित गरजा स्थानिक विक्रेतेच पूर्ण करतात. ते बनवण्यासाठी दूध गरम करून त्यात आम्लयुक्त पदार्थ टाकून ते फाडले जाते आणि त्यानंतर ते कापडातून गाळून चीज तयार केले जाते.

यामध्ये प्राण्यांमध्ये आढळणारी प्रथिने, चरबी, खनिजे आणि जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. म्हणून जेव्हा एखादी व्यक्ती व्यावसायिक कमाईसाठी चीज बनवण्याचे काम करते, तेव्हा त्याने केलेल्या या कामाला चीज बनविण्याचा व्यवसाय म्हणतात.

याशिवाय वाढती लोकसंख्या, वाढते शहरीकरण, शीत पुरवठा साखळीचा विस्तार, डीप फ्रीझरचा वाढता वापर याचाही बाजाराच्या वाढीवर परिणाम होत आहे. त्यामुळे येत्या काही वर्षांत ही बाजारपेठ आणखी वाढेल, अशी अपेक्षा आहे.

या सर्व गोष्टी लक्षात घेऊन, कोणतीही इच्छुक व्यक्ती स्वतःचा चीज बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकते आणि स्थानिक पातळीवर चीज विकण्यासाठी कोणत्याही विशेष विपणन प्रयत्नांची आवश्यकता नाही. चला तर मग या लेखात आणखी जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया की कोणताही इच्छुक व्यक्ती स्वतःचा चीज बनवण्याचा व्यवसाय कसा सुरू करू शकतो.

याशिवाय वाढती लोकसंख्या, वाढते शहरीकरण, शीत पुरवठा साखळीचा विस्तार, डीप फ्रीझरचा वाढता वापर याचाही बाजाराच्या वाढीवर परिणाम होत आहे. त्यामुळे येत्या काही वर्षांत ही बाजारपेठ आणखी वाढेल, अशी अपेक्षा आहे.

या सर्व गोष्टी लक्षात घेऊन, कोणतीही इच्छुक व्यक्ती स्वतःचा चीज बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकते आणि स्थानिक पातळीवर चीज विकण्यासाठी कोणत्याही विशेष विपणन प्रयत्नांची आवश्यकता नाही. चला तर मग या लेखात आणखी जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया की कोणताही इच्छुक व्यक्ती स्वतःचा चीज बनवण्याचा व्यवसाय कसा सुरू करू शकतो.

तसे, चीज खरेदी करताना भारतीय लोकांची मानसिकता थोडी वेगळी असते, जसे की एखादी व्यक्ती चीज खरेदी करायला गेली आणि दुकानदाराने त्याला पॅकेटमध्ये भरलेले चीज दाखवले, तर ग्राहकाला ते बरेच दिवस पॅक केलेले चीज असल्याचे समजते. , म्हणून तो विकत घेतो. खरेदी करण्यास संकोच करतो.

पण तोच ग्राहक खुला पनीरला ताजे आणि शुद्ध पनीर मानतो आणि ते विकत घेण्यास अजिबात संकोच करत नाही. तर, पनीर बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करणाऱ्या उद्योजकाची पनीर खरेदी करण्याबाबत स्थानिक लोकांची मानसिकता काय आहे? हे लक्षात घेऊन व्यवसाय योजना बनवावी.     

स्टोअर व्यवस्थापित करा

ब्रँड नावाशिवाय हा व्यवसाय स्थानिक पातळीवर सुरू करण्यासाठी, खूप जागा आणि मोठ्या इमारतीची आवश्यकता नाही. उद्योजकाला हवे असल्यास स्थानिक बाजारपेठेत किंवा गर्दीच्या ठिकाणी छोटे दुकान भाड्याने घेऊनही तो पनीर बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करू शकतो.

दुकानाचे भाडे राज्य, शहर, ठिकाण इत्यादीनुसार बदलू शकते परंतु उद्योजकाने दुकान भाड्याने घेताना केलेला भाडे करार इत्यादी घेणे आवश्यक आहे. जेणेकरून गरज भासल्यास या दस्तऐवजाचा पत्ता पुरावा म्हणून वापरता येईल.  

दूध पुरवठादार निवडा

जसे की आपल्या सर्वांना माहित आहे की चीज फक्त दुधापासून बनविली जाते आणि चीज बनवण्याच्या व्यवसायात वापरल्या जाणार्‍या कच्च्या मालाचा संबंध आहे.

दूध, सायट्रिक ऍसिड आणि पॅकिंग मटेरियल हे यातील मुख्य कच्चा माल आहे, जेथे उद्योजक स्थानिक बाजारातून सायट्रिक ऍसिड आणि पॅकिंग साहित्य खरेदी करू शकतात, तर दूध खरेदी करण्यासाठी, उद्योजकाला एकतर स्थानिक पशुपालकांशी किंवा अधिकृत स्थानिकांशी संपर्क साधावा लागेल. पुरवठादार. संपर्क करून दररोज तुमच्या दुकानात दूध मागवावे लागेल. 

आवश्यक मशिनरी आणि उपकरणे खरेदी करा 

कच्चे चीज बनवण्याच्या प्रक्रियेत वापरल्या जाणार्‍या प्रमुख यंत्रसामग्री आणि उपकरणांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

• मिल्क पेस्च्युराइजर
• IBT प्रकार चिलिंग मशीन
• पंप
• चीज प्रेस
• मोजण्याचे साधन
• दूध साठवण टाकी
• चीज कोग्युलेशन टाकी
• शिल्लक टाकी
• बॉयलर
• इतर यंत्रसामग्री आणि उपकरणे

मशीन खरेदी साठी येथे क्लीक करा

तथापि, घरी पनीर बनवण्यासाठी फारच कमी भांडी आणि उपकरणे वापरली जातात. वरील यादी व्यावसायिक घटकासाठी आहे.  

चीज बनवणे सुरू करा

चीज बनवण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी, स्थानिक विक्रेत्याकडून दूध खरेदी केले जाते आणि साठवण टाकीमध्ये साठवले जाते. त्यानंतर या प्रक्रियेत बॉयलरचा वापर दूध अनेक वेळा गरम करण्यासाठी केला जातो, म्हणजेच बॉयलरमध्ये वाफ निर्माण होते आणि या वाफेचा वापर दूध पाश्चरायझेशनसाठी गरम करण्यासाठी केला जातो.

नंतर दूध दुसर्‍या होल्डिंग टँकमध्ये पाठवले जाते जे दूध साठवून ठेवते जेणेकरून ते 80°C ते 75°C तापमानापर्यंत खाली आणले जाईल. जर ते अधिक लवकर थंड केले तर, होल्डिंग टाकीच्या जाकीटमधून योग्य प्रमाणात पाणी प्रसारित केले जाऊ शकते.

जेव्हा दुधाचे एक विशिष्ट तापमान गाठले जाते, तेव्हा ते दुधाचे तापमान राखण्यासाठी स्टीम जॅकेटने बसवलेल्या कोग्युलेशन टाकीमध्ये ओतले जाते. त्यानंतर दुधाचे स्थिर तापमान (जे म्हशीच्या दुधासाठी ७० डिग्री सेल्सिअस आणि गाईच्या दुधासाठी ८० डिग्री सेल्सिअस असते) गाठले जाते, तेव्हा त्यात सायट्रिक अॅसिड, लैक्टिक अॅसिड इत्यादी मिसळले जातात.

आणि मठ्ठा दुधापासून वेगळे होईपर्यंत दूध हळूहळू ढवळले जाते, त्यानंतर मठ्ठा बाहेर काढला जातो आणि गोठलेले वस्तुमान चीज प्रेसमध्ये ठेवले जाते. चीज बनवण्याच्या प्रक्रियेत, चीज प्रेस मशीनचे काम या जाड वस्तुमानाच्या आतील उरलेले पाणी काढणे आहे, म्हणून हे मशीन त्यावर आवश्यक दाब लागू करते.

हे पनीर ब्लॉक आवश्यक आकार, आकार आणि वजनात कापले जातात आणि IBT चिलिंग मशीनला पाठवले जातात. हे मशीन पनीरमध्ये बॅक्टेरियाची वाढ रोखते ज्यामुळे पनीर थोडा जास्त काळ साठवता येतो.

चीज वापर आणि बाजार  

भारतात अनेक प्रकारचे खाद्यपदार्थ बनवण्यासाठी पनीरचा वापर केला जातो आणि ते तळलेले किंवा तळलेले असते तसे खाल्ले जाऊ शकते. हे विविध प्रकारचे मिठाई, स्नॅक्स आणि भाज्या बनवण्यासाठी वापरले जाते. पनीर बनवण्याचा व्यवसाय करणाऱ्या उद्योजकाला त्याचे इतर उपयोग देखील माहित असले पाहिजेत, ज्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.

• बटाटे, टोमॅटो, मटार इत्यादींच्या करीमध्ये पनीरचा समावेश केला जाऊ शकतो.
• सूपला पोत देण्यासाठी पनीरचे चौकोनी तुकडे सूपमध्ये जोडले जाऊ शकतात.
• ताजे कॉटेज चीज साखरेच्या पाकात उकडलेले आणि मिष्टान्न म्हणून वापरले जाऊ शकते.
• तसे, चीजची स्वतःची चव चांगली असते, म्हणून ती चव वाहक म्हणून देखील वापरली जाऊ शकते.

एका विश्वासार्ह आकडेवारीनुसार, 2014 ते 2019 या काळात भारतातील चीज मार्केट 12.5% ​​च्या CAGR ने वाढले. आम्ही आधीच सांगितले आहे की जे लोक मांसाहारी नाहीत, ते जेवणात पनीरचा भरपूर वापर करतात, देशात आणि जगात शाकाहारी लोकांची वाढती लोकसंख्या पनीरच्या वापराला प्रोत्साहन देत आहे.

त्यामुळे पनीर बनवण्याचा व्यवसाय देखील चांगल्या कमाईचा स्रोत असू शकतो.

हे देखील वाचा

वेडिंग प्लॅनर म्हणजे काय – लग्न नियोजन व्यवसाय कसा करायचा ?

चिकन व्यवसाय कसा करावा – चिकन व्यवसायासाठी परवाना कसा मिळवावा.

एलईडी (LED) लाइट मॅन्युफॅक्चरिंग व्यवसाय

Zomato डिलिव्हरी पार्टनर बनून पैसे कसे कमवायचे.

WHATSAPP GROUPS: बिझनेस विषयी माहिती व मदतीसाठी जॉईन करा आपल्या जिल्ह्याचा कोकणी उद्योजक व्हॉट्सॲप ग्रुप

Meesho App वरून पैसे कसे कमवायचे | How to Earn Money from Meesho App in Marathi.

Mhada Lottery : म्हाडा लॉटरी नोंदणी 2023 फॉर्म तारखा ठाणे/मुंबई/पुणे/कोकण आता जाणून घ्या संपूर्ण माहिती.

MARKETING BUSINESS IDEA : TOP 10 सर्वोत्तम विपणन (Marketing) व्यवसाय कल्पना.